Amatorski ruch plastyczny w województwie śląskim 1918-2018 : katalog wystawy Stulecie amatorskiego ruchu plastycznego w województwie śląskim "Katalog wystawy Stulecie amatorskiego ruchu plastycznego w województwie śląskim " "Stulecie amatorskiego ruchu plastycznego w województwie śląskim "
Przedmiotem publikacji są zagadnienia związane z funkcjonowaniem amatorskiego ruchu plastycznego na Górnym Śląsku na przestrzeni ostatnich stu lat. Już sam przedział czasowy wskazuje, że mamy do czynienia ze zjawiskiem o bogatych tradycjach, zjawiskiem nietuzinkowym i wciąż żywym, ewoluującym. Uprawianie twórczości nieprofesjonalnej w tym regionie jest niewątpliwie fenomenem kulturowym na skalę światową. Rozwijanie artystycznych pasji od początku XX wieku po czasy współczesne, początkowo wśród przedstawicieli środowisk robotniczych, zdaje się potwierdzać tezę, że człowiek bez względu na wykształcenie i pochodzenie odczuwa silną potrzebę tworzenia. Problematyka zamieszczonych artykułów ma wymiar regionalny, odnosi się do konkretnego obszaru uważanego za kolebkę twórczości samorodnej w Polsce. Autorki szkiców nakreślają zarówno historię amatorskiego ruchu plastycznego, wspominają o najbardziej wyróżniających się artystach i ich dziełach, jak i zwracają uwagę na różne kwestie związane z funkcjonowaniem licznych grup plastycznych. Dzięki takiemu zestawowi zagadnień Czytelnik ma szansę dowiedziec się m.in. jakie czynniki miały wpływ na rozwój sztuki samorodnej na Górnym Śląsku i jakie przeobrażenia nastąpiły w tym zakresie w ostatnim czasie.
UWAGI:
Wystawa zorganizowana przez Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, prezentowana w Strefie Biznesu Areny Zabrze w dniach 18 października - 30 listopada [>>] 2018 r. Bibliografia na stronach 189-196. Indeks. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Oznaczenia odpowiedzialności: pod redakcją Klaudii Nowak-Maśko.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Kraków : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ; Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego "Societas Vistulana", 2007.
Publikacja wypełniająca lukę w historiografii polskiej opozycji antykomunistycznej po II wojnie światowej - poświecona narodowemu nurtowi podziemia na terenie Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Przedmiotem rozważań są tu powojenne środowiska narodowe, rozumiane głównie jako skupiska działaczy Stronnictwa Narodowego i struktur wywodzących się z ONR, a także organizacje zbrojne, takie jak NZS i NZW. Autor nie tylko przedstawia dzieje opozycji narodowej i jej założenia ideologiczne, ale przede wszystkim kładzie nacisk na mechanizmy rozpracowania podziemia. Szeroko omawia działania lokalnych komórek aparatu bezpieczeństwa podjęte w celu zniszczenia podziemia, a w szczególności skupia się na takich zagadnieniach, jak: taktyka, strategia, użyte środki oraz zastosowane przez UB metody do wykrycia, a potem zniszczenia opozycyjnych organizacji i środowisk narodowych. Wśród analizowanych zagadnień znalazły się m.in. wielkie operacje UB o kryptonimie" Pajaki", "Dziady", "Rzym" prowadzone w latach 1946-1948, likwidacja podbeskidzkiego zgrupowania NSZ dowodzonego przez Henryka Flamego "Bartka" czy poczynania UB w związku z "aferą Bergu" w latach 1951-1956. Autor nie pominął również późniejszych losów osób ze środowisk narodowych, inwigilowanych przez aparat bezpieczeństwa w ramach różnego typu rozpracowań. Praca została oparta na szerokiej podstawie źródłowej - dokumentach wytworzonych przez organy represji państwa komunistycznego: Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego oraz ich jednostki terenowe. Książka jest istotnym uzupełnieniem opracowań: Podziemie poakowskie w województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945-1947 Adama Dziuby, "Zostańcie wierni tylko Polsce...". Niepodległościowe oddziały partyzanckie w Krakowskiem (1944-1947) Macieja Korkucia oraz Podziemie poakowskie na Kielecczyźnie w latach 1945-1948 Ryszarda Śmietanki-Kruszelnickiego.
Wstęp: Zakres terytorialny i chronologiczny pracy ● Założenia badawcze i metody prowadzenia badań ● Baza źródłowa ● Opracowania ● Układ tematyczny pracy ● Rozdział 1. „Biblia UB”. Podstawowe informacje na temat pracy organów bezpieczeństwa państwa w latach 1945-1956: 1. Sieć agenturalna ● 2. Zakończenie agenturalnego rozpracowania. Realizacja ● 3. Ewidencja operacyjna ● 4. Obserwacja ● 5. Pomocnicze formy pracy operacyjnej ● 6. Praca śledcza organów bezpieczeństwa państwa ● 7. Komórki organizacyjne UB zajmujące się zwalczaniem narodowego podziemia niepodległościowego w latach 1945-1956. Współpraca z sowieckim aparatem represji ● Rozdział 2. W walce z „endecją”. Działania UBP wobec Stronnictwa Narodowego i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego oraz innych struktur konspiracyjnych związanych z tym nurtem podziemnym na terenie Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1945-1948: 1. Uwarunkowania ogólne działalności SN w Polsce po II wojnie światowej ● 2. Powstawanie powojennych konspiracyjnych władz SN w Polsce i konsekwencje tych działań na obszarze Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1945-1946 ● 3. Działania UB wobec Komitetu Ziem Wschodnich na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-1947 ● 4. Organy bezpieczeństwa państwa wobec organizacji Młodzież Wielkiej Polski i Młodzież Wszechpolska w latach 1945-1947 ● 5. Delegatura rządu londyńskiego na Górnym Śląsku i losy osób z nią związanych (1945-1948) ● 6. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe po zakończeniu II wojny światowej (podstawowe informacje) ● 7. Działalność Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w 1945 r. w centralnych rejonach Górnego Śląska i rozbicie tych struktur przez NKWD i UB ● 8. Konspiracja NZW w Beskidach w latach 1945-1946. Geneza, funkcjonowanie i podjęte wobec niej działania ze strony aparatu bezpieczeństwa państwa ● Rozdział 3. Gry UB z agentem w tle. Działalność Narodowych Sił Zbrojnych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w okresie od lutego do listopada 1945 r. Rozbicie VII Śląskiego Okręgu NSZ: 1. Co dalej? Narodowe Siły Zbrojne wobec klęski III Rzeszy i wkroczenia Armii Czerwonej na ziemie polskie ● 2. Działania konspiracyjne NSZ na terenie Beskidów w okresie od stycznia do maja 1945 r. ● 3. Powstanie i działalność Komendy VII Śląskiego Okręgu NSZ w okresie od marca do lipca 1945 r. ● 4. Działalność komórki przerzutowej funkcjonującej przy Komendzie Śląskiego Okręgu NSZ (od czerwca do października 1945 r.) ● 5. Komenda VII Śląskiego Okręgu NSZ (od sierpnia 1945 r. do chwili jej rozbicia w październiku t.r.) ● Rozdział 4. Wielka prowokacja. Działalność Śląskich Sił Zbrojnych w latach 1946-1948: ● 1. Ulokowanie agenta UB w ocalałych po dekonspiracji śląsko-dąbrowskich środowiskach narodowych ● 2. Rozwój gry operacyjnej w 1946 r. Utworzenie „grupy inżynierskiej” – początki rozpracowania krypt. „Pająki” w 1946 r. i działania wobec środowiska opozycyjnego w Krakowie ● 3. Rozszerzanie rozpracowania krypt. „Pająki” – powołanie „grupy rybnickiej” (1946-1947) ● 4. Problem nawiązania łączności przez ŚSZ z Ośrodkiem Dyspozycyjnym OP w Regensburgu. Rozpracowanie krypt. „Dziady” (1946-1947) ● 5. Działania operacyjne w środowisku duchowieństwa górnośląskiego. Rozpracowanie krypt. „Rzym” (1947-1948) ● 6. Zakończenie rozpracowań „Dziady”, „Pająki” i „Rzym” (sierpień-wrzesień 1948 r.) ● Rozdział 5. Operacja krypt. „Lawina”. Działania organów bezpieczeństwa państwa w latach 1945-1947 wobec zgrupowania NSZ pod dowództwem Henryka Flamego ps. „Bartek” na Podbeskidziu: 1. Początki oddziału partyzanckiego NSZ pod dowództwem Henryka Flamego ps. „Bartek”. Założenia ideowe, organizacja, liczebność i uwarunkowania determinujące działania organów bezpieczeństwa państwa wobec zgrupowania NSZ ● 2. Organizacja wywiadu i kontrwywiadu przez sztab zgrupowania NSZ pod dowództwem Henryka Flamego i podległe mu grupy ● 3. Działania operacyjne i śledcze prowadzone w latach 1945–1946 przez lokalne placówki UB z terenu Podbeskidzia przeciwko zgrupowaniu NSZ pod dowództwem Henryka Flamego ps. „Bartek” ● 4. Operacja specjalna MBP krypt. „Lawina”. Fizyczna likwidacja żołnierzy podbeskidzkiego zgrupowania NSZ pod dowództwem Henryka Flamego (lipiec-październik 1946 r.) ● 5. Wątki poboczne operacji krypt. „Lawina”. Próby dotarcia operacyjnego do oddziału Józefa Zadzierskiego ps. „Wołyniak” i Józefa Kurasia ps. „Ogień” ● 6. Rozpad zgrupowania NSZ z Podbeskidzia (luty 1947 r.) oraz śmierć jego dowódcy ● Rozdział 6. „Siewcy śmierci” na Górnym Śląsku. Górnośląskie wątki tzw. afery Bergu i ich pokłosie w latach 1951-1956 oraz działania kontrolne aparatu bezpieczeństwa w środowiskach narodowych w latach 1947-1956: 1. „Afera Bergu” i jej konsekwencje dla zaangażowanych w nią osób w kraju i na emigracji. Podstawowe informacje ● 2. Działalność korespondencyjnych punktów informacyjnych Rady Politycznej na Górnym Śląsku. Gra operacyjna UB prowadzona z udziałem Tadeusza Radwana ● 3. Działalność Henryka Heyduckiego jako punktu informacyjnego Rady Politycznej w Bobrownikach Śląskich i podjęte wobec niego kroki ze strony UB (1952-1953) ● 4. Próba wykreowania przez UB nieistniejącej w rzeczywistości „siatki szpiegowskiej” złożonej z krewnych i znajomych Władysława Furki ● 5. Działalność siatki informacyjnej Rady Politycznej pod kierownictwem Edmunda Midlei i Wiktora Marszałka i jej rozbicie przez UB ● 6. Kontakty agenta UB ps. „Kruk” ze środowiskami emigracyjnymi Rady Politycznej (1950-1956) ● 7. Działania kontrolne prowadzone przez aparat bezpieczeństwa państwa w środowiskach narodowych Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1947-1956 ● Rozdział 7. „Wykryć i zniszczyć”. Służby bezpieczeństwa w latach 1945-1956 wobec wybranych organizacji konspiracyjnych w różnym stopniu powiązanych z ruchem narodowym. Analiza ewolucji metod i form działania aparatu represji ● Zakończenie ● Bibliografia ● Wykaz skrótów ● Spis wykresów, tabel i diagramów ● Indeks nazwisk i pseudonimów
UWAGI:
Bibliografia na stronach 401-413. Indeks. Oznaczenia odpowiedzialności: Dariusz Węgrzyn ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Publikacja: "Augustyn Wróbel. Jeden z 5,5 miliona" pod redakcją Elżbiety koczar, Gabrieli Furmaniak, Pawła kosiorka, Barbary Orzeł, Miliana Koczara i Błażeja Konska to niezwykły i piękny przykład szacunku wobec przeszłości i ludzkiego życia. Polecam wzruszającą lekturę biografii Osinian, Żorzan, Europejczyków i obywateli świata zarazem.
Publikacja pokazuje, że bohaterowie są wśród nas, a życie każdego człowieka jest niezwykle wartościowe, tajemnicze i pełne burzliwych zdarzeń. Autorom dzięki analizie tekstów źródłowych i rozmowom udało się odtworzyć historyczny, polityczny i obyczajowy klimat I połowy XX wieku na Śląsku
- opisuje książkę Urszula Machalica, dyrektor ZSO w Żorach.
UWAGI:
Nazwiska autorów na stronie 3. Praca przygotowana na konkurs "Rówieśnicy Niepodległej" zorganizowany przez Ośrodek Karta. Bibliografia na stronie [>>] 54. Oznaczenia odpowiedzialności: [Barbara Orzeł, Milan Koczar, Błażej Konsek ; redakcja Elżbieta Koczar, Gabriela Furmaniak, Paweł Kosiorek].
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Chachary opowiadają marginalizowaną i przemilczaną historię regionu. Bez większego teoretyzowania, ale i ze szczyptą refleksji. Śląsk był zawsze wykorzystywany, jeśli nie przez lokalnych arystokratów, to przez Polskę, czy Niemcy. Autor przygląda się historii regionu od samego początku, aż po czasy współczesne. Wydobywa to, co pozostaje w cieniu historii, niemniej pozostaje konkretne, dające się udowodnić, dzięki statystykom i wydarzeniom, w tym mikro historiom.
“Chachar" to wedle słownika łobuz, nicpoń, włóczęga, czy nędzarz. Nic przyjemnego, ale może jest dobrym symbolem tego, co nie pasuje do oficjalnej, dominującej narracji? Dariusz Zalega oddaje głos biedującym chłopom, wykorzystywanym robotnicom, przepracowanym górnikom, czy buntującym się pracowniczkom. Opisuje przemiany, kierat ciężkiej pracy oraz strajki i walki o niezależność i sprawiedliwość społeczną.
UWAGI:
Oznaczenia odpowiedzialności: Dariusz Zalega.
DOSTĘPNOŚĆ:
Została wypożyczona Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
WYPOŻYCZYŁ:
Na kartę 636786 od dnia 2024-05-13 Wypożyczona, do dnia 2024-11-12
"Codzienność wojenna i powojenna Górnego Śląska w pamięci najstarszych mieszkańców Mateusza Paszendy, to książka wyjątkowa. Ten młody historyk zmierzył się bowiem z tematem rzadko goszczącym na kartach podręczników i w debacie publicznej. Jego pełne pasji wysiłki zmierzały bowiem do ocalenia tego, co nazywamy żywą historią, a więc wspomnień jej bezpośrednich świadków i uczestników. Nie jej głównych kreatorów, lecz zwykłych ludzi, których życie splotło się, często bez ich woli, z burzliwymi wydarzeniami lat 40-tych XX stulecia na Górnym Śląsku. Jak każdy tego typu przekaz, jest naznaczony ogromną dozą subiektywizmu, czasem obarczony błędami czy uproszczeniami, niemniej w swym subiektywizmie prawdziwy. Doświadczenie dwóch reżimów totalitarnych dało Autorowi wyjątkową okazję zbadania reakcji i doświadczeń ludzi, którzy stali się marionetkami w rękach tych, którzy kierowali wielkimi historycznymi wydarzeniami. Historia bowiem to nie tylko podręczniki, historia to przede wszystkim żywi ludzie, co dobitnie pokazuje monografia Mateusza Paszendy".
UWAGI:
Na podstawie pracy magisterskiej. Bibliografia na stronach 178-183. Oznaczenia odpowiedzialności: Mateusz Paszenda.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Po piyrszy rŏz powieść Szczepana Twardocha po ślōnsku!Drach we przekładzie Grzegorza KulikaDrach wiy. Społym ze pŏruletnim Josefym prziziyrŏ sie świniobiciu. Je październikowe rano 1906 roku i, chociŏż synek niy mŏ ô tym pojyńciŏ, ryk ôd zarzinanego zwiyrza i szmak wusztzupy wrōcōm dō niego pŏr?nŏście lŏt niyskorzij, jak po kōńcu wojny bydzie jechoł nazŏd na Ślōnsk. Nikodem nigdy niy bōł przi wojsku. Ôn je za to wziynty architekt. Ze ôstatnigo zwiōnzku mŏ piyńć lŏt mod? cer?, a po wypadku autym szram? nad lewym uchym. Prawie rozestŏwŏ sie ze żōnōm, żeby ułożyć sie życie ze inkszōm. Drach je ale świadōmy, iże dzioucha corŏz barzij wymykŏ sie chopowi. Miyndzy Josefym a Nikodemym piykne, ôkropiczne, smutne i na kōniec tragiczne losy dwōch familiji; stolecie wojyn i powstań, śmierci i narodzin, miyłości, zdrad i pragniyń, co sie nigdy niy społniōm. Drach ô nich wiy. Widzi przeszłość i znŏ prziszłość. Dlō niego wszyjsko je terŏz. Saga familijnŏ? Wielkŏ ôpowieść ô Ślōnsku? A możno powieść totalnŏ, co uciykŏ wszyjskim kategoryzacyjōm?" Tłumaczenie Dracha na śląski etnolekt to próba zmierzenia się ze śląskością i uniwersalnością tej powieści. Paradoksalnie śląska wersja Dracha staje się probierzem jej śląskiego odniesienia dziejowego.
UWAGI:
Tekst w dialekcie śląskim. Oznaczenia odpowiedzialności: Szczepon Twardoch ; przekłod Grzegorz Kulik.
DOSTĘPNOŚĆ:
Została wypożyczona Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
WYPOŻYCZYŁ:
Na kartę 021460 od dnia 2024-05-08 Wypożyczona, do dnia 2024-06-07
